Xuân Bắc sinh năm 1976, tại Phú Thọ. Khi học cấp 3, do có chút năng khiếu kể chuyện lại bạo dạn trước đám đông nên anh cùng một cô bạn tham gia cuộc thi học sinh thanh lịch và giành giải cao. Từ cuộc thi này, được bạn bè cùng thầy cô khích lệ, Xuân Bắc nuôi ước mơ trở thành diễn viên điện ảnh.
Ước mơ thành hiện thực khi anh thi đỗ vào Trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội. Xuân Bắc được chọn vào nhiều bộ phim nổi tiếng như 12A và 4H, Sóng ở đáy sông, Ngã ba Đồng Lộc, Chuyện nhà Mộc..
. Sóng ở đáy sông là một trong những tác phẩm làm nên tên tuổi của Xuân Bắc. Phim chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhà văn Lê Lựu do đạo diễn Phi Đức Tiến thực hiện và phát sóng lần đầu năm 2000.
Xem phim, khán giả ấn tượng với nhân vật chính Núi do Xuân Bắc thủ vai. Sau bộ phim Con đường sáng, năm 2007, Xuân Bắc tạm ngưng sự nghiệp diễn viên chuyển sang làm MC. Với nét duyên có sẵn và khả năng ứng biến trên sân khấu, “anh Núi” trở thành một MC ăn khách, dẫn .